یکی از احادیث معروفی که از حضرت زهرا(سلام الله علیها) به ما رسیده است در باره حقوق همسایه است. آن حضرت فرموده است: «الْجارُ ثُمَّ الدّارُ؛ اوّل باید در فکر مشکلات و آسایش همسایه و نزدیکان و سپس در فکر خویشتن بود.»[۱]
شاید در دید اول به نظر بیاید که چرا انسان باید دیگران را بر خود مقدم دارد؟ البته این حدیث نمی گوید که خودت را فراموش کن و به دیگران توجه داشته باش(شاید افراد ناآگاه یا مغرض این را بگویند)؛ بلکه حدیث می گوید که همسایه را از یاد نبر زیرا؛
۱ـــ چه بسا یکی امروز داراست و فردا فقیر و گرفتار؛ اگر این فرد دارا، امروز به همسایه گرفتار خود کمک کند طبیعتا روزی که گرفتار شود(در هر موضوعی)؛ همسایه او تلافی می کند. خلاصه این که معاشرت همسایه ها با هم و کمک آنها به همدیگر، به تعبیر امام صادق(علیه السلام) باعث آبادانی شهرها(آبادانی روحیه ها) خواهد شد. «حُسنُ الجِوارِ یُعَمِّرُ الدِّیارَ وَیَزیدُ فِى العمارِ؛ خوش همسایگى شهرها را آباد و عمرها را زیاد مى کند.
۲ــ متاسفانه فقر و گرفتاری آسیب زاست و در صورت توجه نکردن هسایه ها به هم، این آسیب ها اول متوجه خودشان خواهد شد و سپس به جامعه می رسد. کسی که همسایه اش گرفتاری مالی دارد و او می تواند به نحوی کمکش کند ولی دریغ می ورزد، اگر خدای ناکرده همسایه بر اثر وسوسه شیطان به دزدی روی آورد(البته فقر، مجوز دزدی نمی شود ولی امان از شیطان…) ابتدا متوجه همسایه بی تفاوتش خواهد شد.
خوشبختانه کسانی هستند که در جامعه اسلامی ما با تمسک به سیره فاطمی، کمک به همسایه های فقیر و نیازمند را مورد توجه خود قرار داده اند. چنان که خیران و افراد نوع دوست و متخلق به اخلاق فاطمی، کمک به همسایه های فقیر و نیازمند را در ماه های منتهی به آخر سال، شدت بخشیده اند.
خداوند آنها را عزت ببخشد.
پی نوشت
۱ــ علل الشرائع / ج۱ /۱۸۲
۲ــ کافى(ط-الاسلامیه) ج۲، ص۶۶۷، ح۸
