خدای متعال در قرآن کریم یکی از بالاترین مقاماتی که نوع انسان ها می توانند به آن دست یابند را مقام شهید معرفی نموده است و مزیت هایی برای آن معرفی نموده است که عقل را حیران می کند :
﴿ اَلشُّهَداءُ عِنْدَ رَبِّهِمْ لَهُمْ أَجْرُهُمْ وَ نُورُهُمْ﴾ [1] شهدا نزد پروردگارشانند؛ برای آنان است پاداش (اعمال) شان و نور (ایمان) شان؛
یعنی راهی را که یک سالک عارف باید در طول حیات خود با مجاهده نفس و هزاران سختی وصف ناپذیر طی کند ، شهید با ریختن خون خود به آن می رسد ، شهید به لقاء الله می رسد و از افضات خاصه الهی به بهترین نحو برخوردار می شود .
اما خدای متعال که این مقامات را برای کشتگان جهاد اصغر بیان نموده با زبان امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود :
«إنَّ المُجَاهِدَ نَفْسَهُ عَلَى طَاعَةِ اللهِ وَ عَنْ مَعَاصِيهِ عِنْدَ اللهِ سُبْحَانَهُ بِمَنْزَلَةِ بَرٍّ شَهِيدٍ»[2] كسى كه در راه فرمانبرى از خدا، و دورى از نافرمانى او، با نفْس خويش مبارزه كند، نزد خداوند سبحان منزلت نيكو كارِ شهيد را دارد.
البته با توجه به سختی هایی که این چنین انسانهای وارسته ای در مقایسه با کشتگان جهاد اصغر متحمل می شوند باید گفت که اجر و قرب شهیدان جهاد اصغر با ایشان قابل مقایسه نخواهد بود
در حديث معراج ـ : درباره ويژگى این چنین انسان های مجاهدی آمده است :
« يَمُوتُ النَّاسُ مَرَّةً وَ يَمُوتُ أَحَدُهُمْ فِي كُلِ يَوْمٍ سَبْعِينَ مَرَّةً مِنْ مُجَاهَدَةِ أَنْفُسِهِمْ وَ مُخَالَفَةِ هَوَاهُمْ وَ الشَّيْطَانُ الَّذِي يَجْرِي فِي عُرُوقِهِمْ وَ لَوْ تَحَرَّكَتْ رِيحٌ لَزَعْزَعَتْهُمْ وَ إِنْ قَامُوا بَيْنَ يَدَيَ كَأَنَّهُمْ بُنْيانٌ مَرْصُوص »[3] مردم يك بار مى ميرند ولى آنها بر اثر مبارزه با نفْس هايشان و مخالفت با خواهش هايشان و ستيز با شيطانى كه در رگ و ريشه شان جريان دارد، روزى هفتاد بار مى ميرند.
به همین دلیل خدای متعال فرمود :
﴿فَلا تَعْلَمُ نَفْسٌ ما أُخْفِيَ لَهُمْ مِنْ قُرَّةِ أَعْيُنٍ جَزاءً بِما كانُوا يَعْمَلُونَ ﴾ [4] هیچ کس نمی‌داند چه پاداشهای مهمّی که مایه روشنی چشمهاست برای آنها نهفته شده، این پاداش کارهائی است که انجام می‌دادند!
پس اگر در سر آرزوی رسیدن به مقاماتی که والاتر از مقام شهیدان است را داریم باید با نفس پلید شیطانی خویش مجاهده کنیم تا جلوه های عشق و محبت الهی در وجودمان تلالو گیرد و به حیاتی برتر از آن چه که عقل و ادراک بشری می تواند درک کند برسیم .
عشق بورز ای پسر ، در ره عشق باز سر
کشته عشق دوست را ، تازه حیات می رسد
[5]
────────────────────────────
[1] (سوره حدید ، آیه 19 )
[2] (غرر الحكم و درر الكلم، ص: 232)
[3] (بحار الأنوار (ط - بيروت)، ج74، ص: 24)
[4] (سوره سجده ، آیه 17 )
[5] (دیوان اشعار فیض کاشانی- غزل شماره287)
