روش بر خورد با شایعات
وَإِذَا جَاءَهُمْ أَمْرٌ مِنَ الْأَمْنِ أَوِ الْخَوْفِ أَذَاعُوا بِهِ وَلَوْ رَدُّوهُ إِلَى الرَّسُولِ وَإِلَى أُولِي الْأَمْرِ مِنْهُمْ لَعَلِمَهُ الَّذِينَ يَسْتَنْبِطُونَهُ مِنْهُمْ...«٨٣ نساء» ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺧﺒﺮﻱ ﺍﺯ ﺍﻳﻤﻨﻲ ﻳﺎ ﺗﺮﺱ (ﭘﻴﺮﻭﺯﻱ ﻳﺎ ﺷﻜﺴﺖ) ﺑﻪ ﺁﻧﺎﻥ ﺑﺮﺳﺪ، ﺁﻥ ﺭﺍ ﻓﺎﺵ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻭ ﭘﺨﺶ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ، ﺩﺭ ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺍﮔﺮ ﺁﻥ ﺭﺍ (ﭘﻴﺶ ﺍﺯ ﻧﺸﺮ) ﺑﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻭ ﺍﻭﻟﻴﺎﻱ ﺍﻣﻮﺭ ﺧﻮﺩ ﺍﺭﺟﺎﻉ ﺩﻫﻨﺪ، ﻗﻄﻌﺎً ﺁﻧﺎﻥ ﻛﻪ ﺍﻫﻞ ﺩﺭﻙ ﻭ ﻓﻬﻢ ﻭ ﺍﺳﺘﻨﺒﺎﻃﻨﺪ، ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﻨﺪ.
" ﺍﺫﺍﻋﺔ": ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎﻱ" ﺍﺷﺎﻋﻪ" ﻭ" ﺍﻧﺘﺸﺎﺭ ﺩﺍﺩﻥ" ﺍﺳﺖ.
" ﻳﺴﺘﻨﺒﻄﻮﻧﻪ": ﺩﺭ ﺍﺻﻞ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻰ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺁﺑﻰ ﻛﻪ ﺍﺯ ﭼﺎﻩ ﻣﻰ ﻛﺸﻨﺪ ﻭ ﺍﺯ ﺭﻳﺸﻪ ﻫﺎﻯ ﺯﻣﻴﻦ ﺍﺳﺘﺨﺮﺍﺝ ﻣﻰ ﮔﺮﺩﺩ، ﻭ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺟﻬﺖ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻛﺮﺩﻥ ﻫﺮ ﺣﻘﻴﻘﺘﻰ ﺍﺯ ﺩﻟﺎﺋﻞ ﻭ ﺷﻮﺍﻫﺪ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻭ ﺍﺳﺘﺨﺮﺍﺝ ﻛﺮﺩﻥ ﺁﻥ ﺍﺯ ﻣﺪﺍﺭﻙ ﻣﻮﺟﻮﺩ،" ﺍﺳﺘﻨﺒﺎﻁ" ﻧﺎﻣﻴﺪﻩ ﻣﻰ ﺷﻮﺩ.
خداوند پخش خبرهایی که جنبه امنیتی دارند، به شدت سرزنش می کند. زیرا نتیجه پخش شایعات علاوه بر گمراهی و تردید در جبهه خودی، منجر به شورش در بین امت اسلامی می شود. به تعبیر جامعه شناسان که معتقدند: "شورش حادث نمی شود مگر شایعاتی وجود داشته باشد که آنها را برانگیزد ، همراهی کند و بر شدت آنها بیفزاید". لذا خداوند در آیه دستور می دهد که خبر باید از فیلتر پیامبر و کارشناسان خبره بگذرد، زیرا آنها پشت صحنه خبرها را می دانند و به اصطلاح تحلیل گر مسائل جهانی اند و می تواند با بیان اغراض دشمن روشنگری کنند.
