مرســـــــلون

نامه‌ی ششم نهج‌البلاغه، نامه‌ای است که مولا امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام، به معاویه می‌نویسند. ظاهر جملات آغازین نامه، به خواننده اینگونه القاء می‌کند که حضرت علیه‌السلام، "بیعت مردم با خلفای سه‌گانه‌ی پیشین" را امضاء و تقریر نموده است، و چه بسا برای برخی ایجاد شبهه کند. 
اما اگر خوب به متن نامه توجه و التفات بشود، جملاتی در نامه وجود دارد که پاسخ به شبهات وارده است و آن جملات:«وَ إِنَّمَا الشُّوری لِلمُهاجِرینَ وَ الأَنصارِ، فإنِ اجتَمَعُوا عَلی رجُلٍ وَ سَمَّوهُ إماماً، کانَ ذلِکَ لِلّهِ رضیً»؛ ظاهر این جملات هم چه بسا ایجاد شبهه کند و دلیل شبهه‌کنندگان را تقویت کند.
اما اینجا یک جمله وجود دارد که باید خیلی بر آن دقت شود و آن جمله‌ی «فإن اجتَمَعُوا علی رجُلٍ» است؛ اینجا حضرت علیه السلام سخن از "اجماع مهاجرین و انصار" دارند؛ 
حال پرسیده می‌شود: در چه زمانی، همه‌ی مهاجرین و همه‌ی انصار، مردی را به عنوان "امام" خویش پذیرفته‌اند و با آن رضای خدا را به دست آورده‌اند؟
با نگاهی به مطالب ذکر شده در تاریخ متوجه می‌شویم:
در مورد خلیفه‌ی اول، چنین اجماعی صورت نگرفته است، چرا که چند تن از انصار و چند تن از مهاجرین که در رأس آنها حضرت زهراء سلام علیها است، با او اصلاً بیعت نکردند، و حتی مخالفت خود را اظهار داشتند، حال از برخی به زور بیعت گرفتند، اما این دلیلی بر اجماع نخواهد بود بلکه نقصی بر آن خواهد بود.
در مورد خلیفه‌ی دوم، اصلاً شورایی تشکیل نشد، بلکه او توسط خلیفه‌ی اول، تعیین گشت.
در مورد خلیفه‌ی سوم، یک شورای شش نفره تشکیل شد و اصلاً در آن مهاجرین و انصار، اجماعی تشکیل ندادند.
اما در مورد خلیفه‌ی چهارم، یعنی حضرت مولا علی علیه‌السلام، چنین اجماعی صورت پذیرفته است و این امری است که تاریخ به آن اشاره کرده است.
اما شاید اشکال کنند: در زمان بیعت با خلیفه‌ی چهارم، همه‌ی مهاجرین و انصار زنده نبوده‌اند، بلکه برخی از ایشان پیشتر فوت کرده بودند؟
در پاسخ گفته می‌شود: سخن شما درست است، اما آیا در "غدیر خم"، همه‌ی مهاجرین و انصار در پیشگاه پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله، بر امامت امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام، اذعان نکردند و به عنوان "امام" با او علیه‌السلام بیعت نکردند؟ و آیا پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله، این بیعت را امضاء و تقریر نکردند، و بدین وسیله مهاجرین و انصار، رضای خدا را به دست نیاوردند؟
این نامه، برای آن زمان، مطمئناً اقناع کننده‌ی مخالفین بوده است، اما برای نکته‌بینان، رهنمونی به سوی حق بوده و هست.