اولین بار بود که به تبلیغ می رفتم. منطقه ای سخت و پر حاشیه را انتخاب کرده بودیم: کردستان!
شنیده بودم در برخی مناطقِ آنجا، گرایش های قومیتی و ناسیونالیستی پر رنگ است و هر گونه حرف و نظر و عقیده و اظهاری خلاف این جریان متداول، ممکن است نتیجه ای عکس داشته باشد. اطلاعی از اینکه آیا این روستای شهرستان قروه هم از جمله همان مناطق است یا خیر، نداشتیم. به هر تقدیر، در مسجد روستا که تقریبا در مرکزش قرار داشت، مستقر شدیم. چند دقیقه ای از استقرارمان نگذشته بود که نوجوانی به مسجد آمد. قد و قامتی معمولی داشت و به چهره اش می خورد بهره هوشی بالایی داشته باشد. ( چند دقیقه از گفتگویمان که گذشت، درستی حدسم را دریافتم ) سلام و علیکی کردیم و کنار ما نشست. کمی از تحصیل و مدرسه و آینده ای که برای خودش متصور بود، صحبت کردیم. می گفت به تهران مهاجرت کرده ایم و هر چند وقت یک بار به روستای اجدادی مان می آییم برای دیدن اقوام و دوستان. از بچه های روستا گلایه داشت که دیگر او را کُرد اصیل نمی دانند و او را بچه قرتی، سوسول تهرانی و ... خطاب می کنند. از خوبی های زندگی در تهران گفت و ادامه داد: « وقتی کسی بپرسد اهل کجایی؟ می گویم قروه کردستان. اسم روستایمان را نمی گویم؛ ممکن است مسخره ام کنند.» به او گفتم: « این چه حرفی است؟ هر کسی باید به شهر و روستای خودش افتخار کند. مگر کسانی که در شهر به دنیا می آیند، خون رنگین تری نسبت به روستایی ها دارند که از گفتن اصالت روستایی خودت خجالت می کشی؟»
سرش را پایین انداخت و چیزی نگفت. دیدم تنور داغ شده، نان دوم را چسباندم! پرسیدم: بین اقوام ترک و لر و عرب و کُرد و بلوچ و فارس، کدام یک از بقیه بهترند؟
به اقتضای اصالتش پاسخ داد: خب معلوم است: کرد! گفتم: چرا کردها بهترند؟ کمی سکوت کرد. می کوشید دلیلی دست و پا کند. عاقبت این چنین استدلال کرد: چون یادگیری زبان کردی، از بقیه سخت تر است و هر کسی نمی تواند به این زبان صحبت کند. جواب دادم: پس با این حساب، مردم چین، بهترین مردم جهان اند. چون سخت ترین زبان دنیا را دارند! به فکر فرو رفت و چند ثانیه ای سکوت کرد. ادامه داد: خوب کُردها بهترند دیگر. پرسیدم چرا؟ دلیلی نداشت و با خنده پاسخ داد: چون بهترند!
گفتم: بگذار یک مثال برایت بزنم. فرض کن دو رفیق داری. یکی شان کُرد است و دیگری تُرک. چند وقتی از دوستی تان می گذرد که ناگهان طی ماجرایی، رفیق کُردت به تو خیانت می کند و در آن شرایط سخت، تنها کسی که حاضر می شود به تو کمک کند، آن رفیق ترک است. در چنین حالتی به نظرت کدام یک از آنها بهترند؟ گفت: «خوب معلوم است؛ رفیق ترک» گفتم: «آفرین! پس خودت قبول کردی که خوبی و بدی ربطی به قومیت و نژاد ندارد و فقط دین و اخلاق و انسانیت است که باعث می شود انسانها از یکدیگر برتر و والاتر و یا خدایی ناکرده پست تر و خبیث تر شوند. قرآن می فرماید: « انّ اکرمکم عندالله اتقاکم. همانا برترین شما، پارساترین تان است.»
لبخند رضایتی زد و خداحافظی کرد و رفت. فکر کنم تا آن موقع هرگز در هیچ بحثی، این چنین قانع نشده بود!
