قسمت اول: مقدمه
بی‌شک یکی از قوی‌ترین حرکت‌های اصیل، مردمی و اسلامی که از لحاظ عملکرد و سیر مبارزاتی و تأثیر بر ملّت و تنفیذ حکم رهبری مرجعیت شیعه، بی‌شباهت به انقلاب اسلامی نیست، واقعه‌ی تحریم دخانیات از سوی میرزای شیرازی است.
این حرکت که از بطن جامعۀ روحانیت شیعه شروع شد و دامنه اش به تمامی بِلاد ایران رسید؛ از چنان عمق و گستردگی برخوردار بوده است که به قول اکثر مؤرخان، نخستین
جنبش مردم ایران در تحولات تاریخ معاصر به شمار می‌رود.
قسمت دوم: ماجرا از چه قرار بود؟!
در سال ۱۳۰۶ هـ ق، ناصرالدین شاه به همراه امین السلطان (میرزا علی اصغرخان اتابک اعظم، مشهور به امین السلطان) برای سومّین بار بود که به اروپا سفر می‌کرد. آن‌ها به خاطر این سفرِ پُر هزینه، احتیاج مُبرم به پول داشتند و از طرفی هم که سیاستمداران انگلیسی دنبال امتیاز گرفتن از هیئت ایرانی بودند، طرح واگذاری امتیاز توتون و تنباکو را به شاه پیشنهاد کردند.
«ماژور تالبوت» مأمور انجام این پروژه استعماری _ انگلیسی می‌شود.
تالبوت (مدیر شرکت رُژی) با جلب اعتماد شاه و صدر أعظم ایران در سال ۱۳۰۸ هـ ق به همراه افراد زیادی وارد تهران شدند و چند روز بعد، امتیاز انحصار توتون و تنباکو رسماً از سوی دولت ناصری به تالبوت واگذار شد.
منابع:
۱. تاریخ تحولات سیاسی ایران، موسی نجفی/موسی فقیه حقانی
۲. تاریخ سیاسی معاصر ایران، ج۱، سید جلال الدین مدنی
----------------------------------------------------------------
مشاهده دیگر مطالب مرتبط:
از سامراء تا تهران؛ ویژگی های نهضت تنباکو
از سامراء تا تهران؛ تحریم استعمال تنباکو
