ساخت گنبد و بارگاه از نگاه وهابیت
یکی از موضوعات مورد اختلاف بین مسلمانان و فرقۀ وهابیت، موضوع بنا و ساختن گنبد و بارگاه و گلدسته بر روی قبور است. مسلمانان در طول تاریخ به این سنّت عمل کرده و بر جواز و استحباب آن، به أدلّه‌ای از کتاب و سنّت، تمسک کرده اند. به خصوص این عمل موافق با منطق عقل و روش عقلا است. ولی از زمان ابن تیمیه مخالفت با این عمل شروع شد و بناها و گنبد و گلدسته‌ها از مظاهر شرک شناخته شد، تا زمان آل سعود که این عقیده به حدی اوج گرفت که آل سعود در عمل به مخالفت با آن پرداختند و با فتوایی که از علمای وهابی صادر شد، امر به تخریب گنبد و بارگاه و گلدسته‌ها و بناهای قبور داده شد. تمام آن ها به جز بارگاه پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) آن هم از ترس مسلمین، تخریب گشت.
ابن تیمیه می گوید:« مشاهدی که بر روی قبور انبیا و صالحین از عامّه و اهل بیت بنا شده، همه از بدعت های حرامی است که در دین اسلام وارد شده است»[1] و در جایی دیگر می گوید:« شیعه مشاهدی را که روی قبور ساخته اند تعظیم می کنند، شبیه مشرکین در آن ها اعتکاف می کنند، برای آن ها حج انجام می دهند، همان گونه که حجاج به سوی بیت عتیق حج انجام می دهند.»[2]
در جواب این شبهه می‌گوییم: اگر بنا باشد کسی را به سبب ساختن بنا بر قبور متهم به شرک کنید باید ابتدا ثابت کنید که این عمل شیعیان با اعتقاد به الوهیت یا ربوبیت آنان بوده تا شرک به حساب آید، نه از روی تعظیم شعائر و خضوع در مقابل مقام بلندشان. زیرا خداوند در قرآن تعظیم شعائر را نشانه ایمان و تقوا دانسته است.[3] ضمن این که هیچ شیعه ای با نماز خواندن در این اماکن مقدسه، بنای قبور، روشن کردن چراغ و مانند آن اعتقاد به الوهیت یا ربوبیت آنان، حتی به ذهنش نیز خطور نمی کند. بلکه شیعه با هدف تکریم و پاسداشت مقام آنان و عبرت آموزی و دیگر دلایل معقول و مشروع به زیارت قبورشان می روند.
این عمل در سیره صحابه و بزرگان وجود داشته و حتی نبی مکرم صلی الله علیه و آله و سلم نیز بدان عمل می کرده اند. از ابن عمر نقل شده است که: «پیامبر روزهای شنبه پیاده و سواره به قبا می رفت و ابن عمر همین کار را انجام می داد.»
و روایت کرده اند که: «حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها)، هر جمعه به زیارت قبر عموی خود حضرت حمزه می رفت ودر آن جا نماز می خواند و گریه می کرد.»[4]
و از خلیفه دوم و عبدللَّه بن عمر نیز نقل شده که: «به هنگام بازگشت از سفر، ابتداء قبر پیامبر را زیارت می کردند.»[5]
پینوشت
[1]. منهاج السنه، ج2، ص 435.
[2]. همان، ج1، 474.
[3].« وَمَنْ یُعَظِّمَ شعائِرَ اللّه فَإنَّها مِن تَقْوی القلوب؛ [سوره حج/ آیه 32] هرکس شعائر الهی را بزرگ دارد، این کار نشانه ی تقوای دلها(ی آنها) است. (برگرفته ازمبادی اخلاق در قرآن: آیت الله جوادی آملی)
[4]. نف عبدالرزاق 3: 572 – مستدرک حاکم ج1، 377 – السنن الکبری4، 131 - تمهید شرح موطا،3، 234
[5]. شفاء السقام، ص44 وفاء الوفاء4، 1340.
مطالب مرتبط
تبرّک در اسلام
