مقدمه
در مقالات قبل[1]روی نتیجه برهان امکان و وجوب تمرکز کردیم و درواقع بر دو نکته تأکید نمودیم؛ ابتدا اینکه این برهان «وجود واجب‌الوجود» را اثبات می‌کند نه تمامی صفات و ویژگی‌های آن را و دیگر اینکه درعین‌حال «بی‌نیازی این موجود» نیز امری مسلم است همان‌طور که نیازمندی ممکن‌الوجودها امری غیرقابل‌انکار است. بنابراین می‌توان گفت بر اساس نتیجه برهان امکان و وجوب موجودات به دودسته تقسیم می‌شوند: موجودات نیازمند یا همان ممکن‌الوجود و موجود بی‌نیاز یا همان واجب‌الوجود و به‌عبارت‌دیگر «بی‌نیاز منحصر در موجود واجب‌الوجود است و هر چیزی به‌غیراز آن‌که تصور شود موجودی نیازمند است.» اینک در این مقاله این نتیجه را از زبان گویای قرآن کریم خواهیم شنید.
خدا تنها موجود بی‌نیاز
خداوند متعال می‌فرماید: «یاَیُّهَا النّاسُ اَنتُمُ الفُقَراءُ اِلَی اللّهِ واللّهُ هُوَ الغَنِیُّ‌الحَمید: ای مردم شما موجوداتی نیازمند به خدا هستید درحالی‌که خداوند تنها موجودی است که بی‌نیاز و ستایش‌شده است.»[2]بر اساس این آیه شریفه «الله» تنها موجودی است که بی‌نیاز است درنتیجه هر موجودی غیر از او دارای نوعی نیاز خواهد بود و این دقیقاً همان نتیجه است که برهان امکان و وجوب ما را به آن می‌رساند. به تعبیر دیگر اگر در کتب فلسفی از تعبیر واجب‌الوجود و ممکن‌الوجود استفاده‌شده است در قرآن کریم از تعبیر فقیر و غنی استفاده گردیده است، فقیر قرآنی همان ممکن‌الوجود فلسفی و غنی قرآنی همان واجب‌الوجود فلسفی است و همان‌طور که بر اساس برهان فلسفی بی‌نیازی منحصر در موجود واجب‌الوجود است بر اساس آیه شریف قرآن نیز بی‌نیازی منحصر در «الله» جل‌جلاله است درنتیجه می‌توان گفت الله در قرآن کریم همان واجب الوجوب بی‌نیازی است که در فلسفه مطرح گردیده است.
نتیجه
طبق آیه 15 سوره فاطر تنها موجود بی‌نیاز «الله» جل‌جلاله است و غیر از تمام موجودات نیازمند هستند. این نکته به لحاظ فلسفی کاملاً قابل‌اثبات است زیرا هر موجود غیر از خداوند متعال که واجب‌الوجود و بی‌نیاز است ممکن‌الوجود و نیازمند است.
[1] مقالات 55 تا 57
[2] فاطر: 15
مطالب مرتبط
عدم امکان دور عدم امکان تسلسل (1) عدم امکان تسلسل (2) عدم امکان ختم به ممکن‌الوجود برهان امکان و وجوب برهان امکان و وجوب در قرآن اثبات وجود واجب‌الوجود نه صفات واجب‌الوجود واجب‌الوجود موجودی بی‌نیاز نیازمندی، حقیقت ممکن‌الوجود ختم همه نیازمندی‌ها به موجود بی‌نیاز نیازمندی ممکن‌الوجود در حدوث و بقا تعریف ممکن‌الوجود تعریف واجب‌الوجود تفسیر جهان خارج با تقسیم ممکن و واجب عدم اجتماع وجوب و امکان در موجودات عالم عدم امکان واجب و ممکن نبودن موجودات عالم عدم امکان واجب‌الوجود بودن تمام موجودات خارجی روابط دوری و تسلسلی بین ممکنات
