بحث روایی
در تفسير قمى در ذيل آيه(وَ الضُّحى) امام فرموده: ضحى به معناى بلند شدن نور خورشيد است و در همان كتاب در معناى جمله (وَ ما قَلى) فرموده: يعنى و تو را دشمن نداشت.
جلال‌الدین سيوطى در تفسیر الدر المنثور درباره آيه (وَ لَسَوْفَ يُعْطِيكَ رَبُّكَ فَتَرْضى) از پیامبر روايت آورده كه فرمود: «ما اهل بيتى هستيم كه خداوند براى ما آخرت را بر دنيا برگزيد و لذا فرمود: (وَ لَسَوْفَ ... فَتَرْضى). باز در همین كتاب از جابر بن عبداللَّه انصاری روايت آورده كه گفت: «روزى رسول خدا به خانه دامادش علی رفت. ديد فاطمه مشغول دستاس كردن است. [یعنی حضرت زهرا داشت گندم را با آسیاب خانگی آرد می‌کرد.] در حالى كه به جاى لباس، پارچه‌ای از پوست شتر بر خود افكنده بود. همين كه چشم پیامبر به او افتاد فرمود ای فاطمه! بشتاب و تلخى دنيا را بچش براى فردا و نعيم آخرتش. سپس آيه (وَ لَسَوْفَ ... فَتَرْضى) نازل شد.
در روايت بالا، دو احتمال وجود دارد: يكى اينكه خواسته باشد بگويد این آيه نخست به تنهايى بعد از آيات قبلی‌اش نازل شد و بعدها بقيه آيات سوره به آن ملحق شد. دوم اينكه سوره همه‌اش يكباره نازل شد و به خاطر این ماجرا، آيه مورد بحث دوباره نازل شد.
باز سیوطی روایت کرده است که به امام باقر علیه‌السلام گفتند: «به نظر شما اين شفاعتى كه اهل عراق بر سر زبان‌ها دارند حق است؟ فرمود: "آرى به خدا سوگند عمويم محمد بن حنفيه از على بن ابى طالب نقل كرد كه رسول خدا فرمود: آن قدر از امتم شفاعت مى‌كنم كه خداوند به من می‌گوید: اى محمد آيا راضى شدى؟ و من هم پاسخ می‌دهم: آری، پروردگارا راضى شدم." سپس امام باقر به راوی این حدیث (حرب ابن شريح) می‌فرماید: "آیا شما معتقدید امیدبخش‌ترین آیه قرآن این آیه است: (يا عِبادِيَ الَّذِينَ أَسْرَفُوا عَلى أَنْفُسِهِمْ لا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِيعاً، اى بندگانم كه بر خود ستم روا داشتيد، از رحمت خدا مايوس نشويد، كه خدا همه گناهان را مى‌آمرزد)؟" راوی می‌گوید: "بله، ما اينطور معتقديم." سپس امام می‌فرماید: ولی ما اهل بيت مى‌گوييم امیدبخش‌ترین آیه قرآن، (وَ لَسَوْفَ يُعْطِيكَ رَبُّكَ فَتَرْضى) است كه درباره شفاعت است.»
================================================
برای مشاهده ی مطالب مرتبط
خلاصه تفسیر سوره ضحی بر اساس المیزان(آیات اول تا سوم)
خلاصه تفسیر سوره ضحی بر اساس المیزان(آیات4 تا6)
خلاصه تفسیر سوره ضحی بر اساس المیزان(آیه ششم)
خلاصه تفسیر سوره ضحی بر اساس المیزان(آیه هفتم)
خلاصه تفسیر سوره ضحی بر اساس المیزان(آیه هشتم به بعد)
