نویسنده تفسير برهان از امام رضا (ع) روايت كرده كه در مجلس مأمون فرمود: «خداوند به پيامبر گرامي‌اش محمد (ص) فرموده: (أَ لَمْ يَجِدْكَ يَتِيماً فَآوى) يعنى تو يتيمى بودى و خداوند مردم را دور تو جمع كرد. (وَ وَجَدَكَ ضَالًّا) يعنى تو نزد قومت گم شده بودى، (فهدى) يعنى قوم تو را به سوى معرفت تو هدايت کرد. (وَ وَجَدَكَ عائِلًا فَأَغْنى) يعنى تو را بى‌نياز كرد؛ به این صورت که دعايت را مستجاب نمود. وقتی مأمون اين تفسير را شنيد گفت: خدا به تو بركت دهد ای پسر رسول خدا (و يا خدا به تو بركت داده). [عبارت حدیث، بارک الله فیک است که برای تشکر هم استفاده می‌شود. البته در جمله مامون عباسی، گویا به معنای آفرین استفاده شده است.]
در همان تفسیر روایت شده که یک نفر از اهل بصره گفته است: «من حسين بن على (ع) و عبداللَّه بن عمر را ديدم که گرد خانه كعبه طواف مى‌كردند. از عبدالله بن عمر خطاب معناى آيه (وَ أَمَّا بِنِعْمَةِ رَبِّكَ فَحَدِّثْ) را پرسيدم. گفت: خداوند به پیامبر دستور داده نعمت‌هاى خدا را به مردم بگويد. سپس به حسين بن على (ع) گفتم: «منظور از آيه (وَ أَمَّا بِنِعْمَةِ رَبِّكَ فَحَدِّثْ) چيست؟» ایشان فرمود: خدا به پیامبر دستور داده كه نعمت دين را كه خدا به او عطا کرده است با مردم در ميان بگذارد» [اعتماد به نفس پسر عمر خطاب در تفسیر قرآن را اگر کرفس داشت، قیمتش از انبه پاکستان گران‌تر بود!]
سیوطی در الدر المنثور از حسن بن على (ع) روايت كرده كه در معناى آيه (وَ أَمَّا بِنِعْمَةِ رَبِّكَ فَحَدِّثْ) فرمود: «هر وقت به چيزى رسيدى به برادران ايماني‌ات اطلاع بده». و باز خود سیوطی روايت آورده که رسول خدا (ص) فرمود: «هر كس با نعمتى كه به او داده شده مورد آزمايش قرار گيرد و آن را به اطلاع مردم برساند، شكرش را به جا آورده و هر كس آن را كتمان كند كفرانش کرده است و هر كس در اين باره بلوف بزند و خود را به چيزى كه ندارد و به او نداده‌اند بيارايد مثل كسى است كه لباس دروغ پوشیده است.
[عبارت عربی حدیث پیامبر این است: «من أبلى بلاء فذكره فقد شكره و من كتمه فقد كفره و من تحلى بما لم يعط فإنه كلابس ثوب زور.» در این حدیث صحبتی از آزمایش با نعمت نیست. صرفا حرف از آزمایش است و این که اگر مورد آزمایش الاهی قرار گرفتی، آن را به یادآوری و به دیگران هم بگویی. مثلا اگر پسرت بیمار شد و کار درمانش گره خورد، هر جا نشستی به جای فحش دادن به همه مقدمات مذاهب اسلامی بگویی: پسرم امانت خداست. خودش داده و خودش هم حفظ می‌کند. اگر هم بخواهد می‌گیرد. البته طوری نگویید که انگار هیچ علاقه‌ای به طفل معصوم ندارید.]
================================================
برای مشاهده ی مطالب مرتبط
خلاصه تفسیر سوره ضحی بر اساس المیزان(آیات اول تا سوم)
خلاصه تفسیر سوره ضحی بر اساس المیزان(آیات4 تا6)
خلاصه تفسیر سوره ضحی بر اساس المیزان(آیه پنجم)
خلاصه تفسیر سوره ضحی بر اساس المیزان(آیه هفتم)
خلاصه تفسیر سوره ضحی بر اساس المیزان(آیه هشتم به بعد)
