اگر همه افراد جامعه دانشجو شوند یا همه دکتر باشند، ماشینی باقیمت واحد سوار شوند، متراژ خانه آن‌ها مساوی و همه در منطقه خاصی از شهر باشد، به یک اندازه حقوق‌بگیرند و به یک‌میزان از مزایای مختلف استفاده کنند و ... بین مردم تساوی برقرار می‌شود.
خوب که دقت کنیم این مثال‌ها هرچند در ابتدا آرمانی و عالی به نظر می‌رسند اما با دقت روشن می‌شود که بسیاری از این موارد تساوی «عین بی‌عدالتی» است؛ زیرا «تلاش و کوشش» افراد متفاوت است و اگر بااین‌وجود منافع به‌صورت مساوی بین آن‌ها تقسیم شود این بی‌عدالتی است! مثلاً چگونه می‌توان پزشکی که سال‌ها تحصیل‌کرده و رنج درس خواندن و ... را متحمل شده است با فرد تنبلی که یک‌عمر کل بر جامعه بوده مساوی دانست! این بی‌عدالتی آشکار است![1]
[1] برای مطالعه بیشتر رجوع کنید به مقاله «عدالت اجتماعی از دیدگاه متفکر شهید مرتضی مطهری»، نشریه اندیشه صادق، ش 70.
