الف. مقدمه
محبت، گوهر دینداری است. بدون سرمایه عشق، خانه ایمان انسان از پایه ویران است و قلب او تهی از حقیقت ایمان است.[1] قلب لبریز از ایمان، لبریز از عشق و محبت است؛ عشق به زیبایی و کمال و جمال که بالاترین مرتبه آن در ذات خدای ذیالجلال نهفته است. آتش عشق دریای جان مؤمنان را در مسیر بندگی هرروز بیش از روز قبل متلاطم میکند[2] و براثر همین عشق سوزان است که به اطاعت تام از صاحب دین تن داده میشود.[3]
ب. محبت به خاندان اهلبیت (علیهمالسلام)
قرآن کریم، محبت به نزدیکان پیامبر اکرم (صلیاللهعلیهوآله) را اجر رسالت آن حضرت قرار داده است.[4] تنها با عنصر محبت است که میتوان تحت ولایت آنها قرار گرفت و اراده و میل خود را بااراده و میل آنها تطبیق داد[5] بنابراین، محبت رمز ولایت مداری و تبعیت محض است و طبیعتاً نمیتوان هیچ شیعه واقعی را خالی از این محبت تصویر نمود.
بدون شک سید و سالار شهیدان (علیهالسلام) یکی از قطعیترین مصادیق نزدیکان پیامبر اکرم (صلیاللهعلیهوآله) است[6] و بر اساس آیه شریفه، محبت و مودت نسبت به او بر هر مسلمانی لازم است. در عصر ما چگونه میتوان این محبت را شکوفا کرد؟ آیا قلبی که سرشار از محبت به آن حضرت است میتواند در قبال مصیبت عظمای کربلا بیتفاوت باشد؟ آیا افراد بیتفاوتی که نسبت به این فاجعه، فریادی برنمیآورند و اشکی نثار نمیکنند را میتوان از محبین امام حسین (علیهالسلام) دانست؟ پاسخ این سؤالها روشن است؛ آتش عشق به آن حضرت[7] در هنگام شنیدن مصائب آن بزرگوار، شعلهورتر از همیشه میشود و سیلاب اشک بیاختیار در این مواقع جاری میگردد؛ بنابراین اشک بر امام حسین (علیهالسلام) مصداق روشن محبت و مودت به آن حضرت است.
ج. نتیجه
قرآن کریم، محبت و مودت به نزدیکان پیامبر را ـ که بدون شک امام حسین (علیهالسلام) از آنهاست ـ لازم میداند. در زمانه ما، مصداق روشن ابراز محبت به آن حضرت، اشک ریختن در رثای او و تعظیم و تکریم یاد و خاطره آن حضرت هست؛ بنابراین میتوان یکی دیگر از ریشههای قرآنی اشک بر سالار شهیدان را «اشک مودتی» محسوب نمود.
سالیانی است که از داغ تو ماتم دارم
بین دیباچه چشمان ترم غم دارم
از همان لحظه که از عشق لبالب گشتم
روز و شب در دل خود شور محرم دارم
[1] در روایات متعددی حقیقت دین و دینداری «محبت» دانسته شده است. ر.ک: وسایل الشیعه، ج 16، ص 171 به بعد.
[2] آل عمران: 31.
[3] برای مطالعه بیشتر در این خصوص ر.ک: تفسیر نمونه، ج 2، ص 513.
[4] شوری: 23.
[5] امام صادق علیهالسلام یکی از ویژگیهای سلمان فارسی را این میدانند که او میل و هوسی غیر از میل و هوس امیرالمؤمنین (علیهالسلام) نداشت (بحارالانوار، ج 22، ص 327) روشن است که رسیدن به چنین جایگاهی بدون داشتن محبت عمیق به امام میسر نیست.
[6] فخر رازی، مفسر بزرگ سنی مذهب، به این حقیقت اعتراف میکند؛ ر.ک: مفاتیح الغیب، ج 27، ص 595.
[7] مستدرک الوسائل، ج 10، ص 318.