الف. مقدمه
کمتر از قطره‌ای اشک بر سید و سالار شهیدان (علیه‌السلام)، شعله‌های برافروخته آتش گناهان را سرد می‌کند[1] و شبیه توبه‌ای نصوح[2] عمل می‌کند و به‌یک‌باره تمام پرونده اعمال را از هر بدی و ظلمتی پاک می‌گرداند.[3] به‌راستی کدامین قسم از اقسام اشک می‌تواند چنین نتایج چشمگیری را به دنبال خود بیاورد؟ این مقاله برای پاسخ به این سؤال تنظیم شده است.
ب. تبعیت از مسیر هدایت
به نظر می‌رسد پاسخ معمای فوق در «اشک مودتی» نهفته است و سایر اقسام اشک‌ها[4] نمی‌توانند توجیه‌گر این نتایج باشند. برای توضیح این مدعا لازم است به سه مقدمه ذیل توجه شود:
الف. تنها راه سعادت مسلمانان در دنیا و آخرت «تبعیت از اهل‌بیت» (علیهم‌السلام) است.[5] این مدعا مسئله‌ای است که شیعه با ادله روشن آن را به اثبات رسانده است.[6]
ب. رهرو یک راه شدن نیازمند به دو عامل است؛ ابتدا «شناخت» لازم است و الا اگر به مقصد رسیدن یک راه مجهول باشد معمولاً از آن تبعیت نمی‌شود؛ پس‌ازاین «تعلق‌خاطر به راه» نیز شرط است زیرا انسان گاهی مسیر حق را می‌شناسد اما از آن تبعیت نمی‌کند[7] چراکه رابطه قلبی با آن ندارد و دلش درگرو آن مسیر نیست بلکه در جای دیگری خانه کرده است.[8]
ج. اشک خالص‌ترین نشانه محبت است؛ چشمی که برای شخصی اشک می‌ریزد قاعدتاً به او تعلق‌خاطر دارد زیرا همان‌طور که زبان نشانه عقل است اشک نیز نشانه دل و قلب است.
بر اساس مقدمات فوق شخصی که بر اباعبدالله (علیه‌السلام) می‌گرید و طبعاً آن حضرت را می‌شناسد، به سبب این اشک و با تداوم آن، بر محبت خویش می‌افزاید، و درنتیجه با درآمیخته شدن دو عنصر «شناخت» و «محبت» هرروز نسبت به‌روز پیشین، بیشتر خود را ملزم به تبعیت از مسیر هدایت آن حضرت خواهد یافت. آری اشکی که به «تبعیت و اطاعت» بیشتر نینجامد اشک مودتی و در زمره «برترین اشک» شمرده نمی‌شود؛ اینک باید ببینیم اشک‌های ما بر آن امام مظلوم به چه میزان بر تبعیت ما از مسیر هدایت او افزوده است؟
ج. نتیجه
«اشک مودتی» بر سیدالشهدا (علیه‌السلام) باعث «افزایش محبت» به آن حضرت و آن نیز باعث «تبعیت از مسیر هدایت» او می‌گردد؛ بدون شک در این مسیر گناهی باقی نمی‌ماند و سرانجام شخص به بهشت برین ختم می‌شود ازاین‌رو می‌توان «اشک مودتی» را برترین اشک بر آن حضرت شمرد.
عاقبت حاجت این خسته روا می‌گردد
مس این قلب به یاد تو طلا می‌گردد
کنج ویرانه قلبم ز هواخواهی تو
سبز و آباد شود پر ز صفا می‌گردد
[1] بحارالانوار، ج 45، ص 207 و كامل الزيارات، باب 26، ص81.
[2] جهت مطالعه در این خصوص ر.ک: المیزان، ج 19، ص 335 به بعد.
[3] منتهي الآمال ، ج 1، ص 539.
[4] در مقالات پیشین از پنج قسم اشک سخن به میان آمد: عاطفی، فضیلت طلبی، حقیقت‌طلبی، توحیدی و مودتی.
[5] در این زمینه احادیث فراوانی از اهل سنت نقل‌شده است. یکی از این احادیث حدیث سفینه است؛ در این خصوص ر.ک: حاکم نیشابوری، المستدرک، ج ۲، ص۲۷۳.
[6] در خصوص مطالعه در این زمینه به کتاب‌های مقابل رجوع کنید: المراجعات، شب‌های پیشاور، شیعه در اسلام، احقاق الحق و ...
[7] برای مطالعه در این خصوص ر.ک: آذرخش کربلا، آیه الله مصباح یزدی.
[8] به همین دلیل است که در طول تاریخ بسیاری با علم به حقانیت مسیر اهل‌بیت با آن‌ها به‌روشنی مخالفت می‌کردند زیرا منافع خویش را در مسیر آن‌ها نمی‌جستند و تعلقات آن‌ها ایجاب می‌کرد تا به‌جای تبعیت از حق در مسیری باطل قدم زنند.
