(لا أُقْسِمُ بهَذَا الْبَلَدِ- وَ أَنت حِلُّ بهَذَا الْبَلَدِ، گویا حاجت به سوگند نیست ولى به این شهر (مکه) سوگند مى‌خورم - شهرى که تو در آن ساکن هستى)
مفسران گفته‌اند منظور از (هذا البلد) مکه است. این نظر، دو مُوید دارد: یکی سیاق سوره که قبلا گفتیم نشان می‌دهد سوره مکی است و دومی آیه بعدی یعنی آیه (و والد و ما ولد). البته بنا بر اینکه منظور از (والد) حضرت ابراهیم علیه‌السلام باشد. [علامه طباطبایی به زودی، این موضوع را مفصل‌تر توضیح خواهد داد.]
(وَ أَنت حِلُّ بهَذَا الْبَلَدِ) این جمله حال است از کلمه (بلد) در آیه قبل. [در زبان عربی، حال شبیه همان قید خودمان در فارسی است. مثلا در فارسی می‌گوییم علی خشمگین آمد. عرب‌ها می‌گویند جاء علی غاضبا. در اینجا کلمه غاضبا حال از علی است. البته حال صددرصد همان قید فارسی نیست ولی تا حدی شباهت دارد.]
خداوند مى‌توانست به آوردن ضمیر شهر مکه بسنده کند و بفرماید: (لا اقسم بهذا البلد و انت حل بها) ولی چنین نکرد و دوباره خود کلمه بلد را تکرار کرد. زیرا این شهر (مکه) شهر حرام است [ یعنی انجام دادن یکسری کارها در آن برای حجاج حرام است] و عظمت دارد. خداوند هم می‌خواست با این کار به عظمت آن اشاره کند.
کلمه (حِلّ) مانند کلمه (حُلول) به معناى اقامت و استقرار در مکان است. مصدر در اینجا به معناى اسم فاعل (حلول‌کُننده) است. [در زبان عربی گاهی مصدر به جای اسم فاعل می‌آید. فرض کنیم علی بسیار بسیار انسان بخشنده‌ای است. در اینجا می‌گوییم علی بخشنده نیست، بخشندگی است. نمونه طنزش هم همان معلم جوان است که به شاگرد تنبلش می‌گفت تو به صورت مصدری فلانی!]
پس به صورت خلاصه معناى دو آیه این است: "(هر چند قسم لازم ندارد ولى) سوگند مى‌خورم به این شهر، شهرى که تو در آن اقامت دارى." این تعبیر نشان می‌دهد مکه به خاطر اقامت پیامبر خدا شرافت پیدا کرده است.
----------------------------------------------------------------
مشاهده دیگر مطالب مرتبط:
تفسیر سوره بلد؛ منظور از فَلا اقْتَحَمَ الْعَقَبَةَ چیست؟
تفسیر سوره بلد؛ تشخیص خیر و شر با الهام الهی
تفسیر سوره بلد؛ کارکرد دو چشم، زبان و دو لب
تفسیر سوره بلد؛ منظور از یَقُولُ أَهْلَکْت مَالاً لُّبَداً چیست؟
تفسیر سوره بلد؛ منظور از أَ یَحْسَبُ أَن لَّمْ یَرَهُ أَحَدٌ چیست؟
تفسیر سوره بلد؛ منظور از لا اقسم بهذا البلد و انت حل بهذا البلد چیست؟
تفسیر سوره بلد؛ دعوت دیگران به صبر و ترحم
تفسیر سوره بلد؛ اصحاب یمین و اصحاب مشئمة
تفسیر سوره بلد؛ منظور از فَکُّ رَقَبَةٍ چیست؟
تفسیر سوره بلد؛ منظور از ایَحْسَبُ أَن لَّن یَقْدِرَ عَلَیْهِ أَحَدٌ چیست؟
تفسیر سوره بلد؛ منظور از لَقَدْ خَلَقْنَا الانسنَ فى کَبَدٍ چیست؟
تفسیر سوره بلد؛ منظور از وَ وَالِدٍ وَ مَا وَلَدَ چیست؟
تفسیر سوره بلد؛ چند رای دیگر درباره تفسیر وَ وَالِدٍ وَ مَا وَلَدَ
تفسیر سوره بلد؛ دلداری پیامبر با وعده فتح مکه
تفسیر سوره بلد؛ خلقت انسان همراه با رنج و سختی
