(وَ مَا خَلَقَ الذَّکَرَ وَ الاُنثى، و سوگند به کسى که جنس نر و ماده را خلق کرده است.)
این آیه نیز مانند آیه قبلى به کلمه (لیل) عطف شده است. کلمه (ما) در این آیه موصوله و مقصود از آن خداوند است. هرچند مای موصوله اصالتا برای اشیا (موجودات غیر عاقل) به کار میبرد، ولی در این آیه خداوند آن را برای خودش که عاقلترینِ عاقلان است به کار برده، زیرا ابهامگویى بیشتر عظمت خداوند را میرساند تا رعایت معناى لغوى.
معناى آیه این است که سوگند مىخورم به شب، وقتى همه جا را فرا مىگیرد و به روز، وقتى که همه پنهانها را آشکار مىکند و به چیزى که نر و ماده را - با اینکه از یک نوعند - مختلف آفرید. بعضى از مفسران کلمه (ما) را مصدریه گرفتهاند. [قبلا گفتیم مای مصدریه یعنی مایی که فعل بعد از خودش را به مصدر تبدیل میکند.] در این صورت معنایش چنین میشود: «و سوگند مىخورم به خلقت نر و ماده.» از نظر علامه این نظریه ضعیف است.
منظور از نر و ماده، مطلق نر و ماده است. یعنی از همه موجودات و در هر جا و شرایطی که باشند. [یعنی حتی گیاهانی که به روش گردافشانی جفتگیری میکنند در دایره این نر و مادهای که خداوند فرموده میگنجند. علاوه بر گیاهان، در سریالهای ایرانی هم بازیگرانی که زن و شوهر هستند از همین روش بچهدار میشوند، چون همان شب اول خانم روی کاناپه میخوابد و مرد روی تختِ اتاق خواب. بعد از نُه ماه هم خداوند دوقلو عنایت میکند]
البته برخی مفسران گفتهاند: منظور از نر و ماده، فقط نر و ماده انسان است و بعضى دیگر گفتهاند مقصود فقط حضرت آدم و حوا است، ولى نخستین دیدگاه، بهترینِ آنهاست. [یعنی همان دیدگاه که میگفت منظور نر و ماده از همه موجودات است]
=============================================
برای مشاهده ی مطالب بیشتر:
تفسیر سوره لیل بر اساس المیزان (آیه هفتم)
تفسیر سوره لیل بر اساس المیزان (آیه هفدهم)
تفسیر سوره لیل بر اساس المیزان (آیه هیجدهم و نوزدهم)
تفسیر سوره لیل بر اساس المیزان (آیه بیست و بیست و یکم)
بحث روایی آیه اول سوره لیل بر اساس تفسیر المیزان
بحث روایی آیه ی هفدهم سوره لیل
تفسیر سوره لیل بر اساس المیزان (آیه هشتم تا یازدهم)
تفسیر سوره لیل بر اساس المیزان (آیه داوزدهم و سیزدهم)
ادامه تفسیر آیات داوزدهم و سیزدهم سوره لیل بر اساس المیزان
ادامه ی تفسیر آیات داوزدهم و سیزدهم سوره لیل بر اساس المیزان
تفسیر سوره لیل بر اساس المیزان (آیه داوزدهم)
آشنایی با سوره ی لیل
تفسیر سوره لیل بر اساس المیزان(آیه اول و دوم)
تفسیر سوره لیل بر اساس المیزان (آیه چهارم)
تفسیر سوره لیل بر اساس المیزان (آیه پنجم و ششم)
تفسیر سوره لیل بر اساس المیزان (آیه چهاردهم)
تفسیر سوره لیل بر اساس المیزان (آیه پانزهم و شانزدهم)