مقدمه
در مقاله قبل ثابت شد که واجب‌الوجود موجودی بی‌نیاز است که به هیچ شرطی وابسته نیست. در این مقاله می‌خواهیم روی ممکن‌الوجود تمرکز کنیم؛ آیا می‌توان موجودی را ممکن‌الوجود فرض نمود اما درعین‌حال او را بی‌نیاز دانست؟ در این مقاله پاسخ به این سؤال بررسی می‌گردد.
امکان و نیازمندی
فرض کنید موجودی مانند الف ممکن‌الوجود است؛ این بدان معناست که وجودش وابسته به برخی شرایط است به‌گونه‌ای که اگر آن شرایط مهیا نباشند وجود نخواهد داشت. مثلاً طوفان وابسته به برخی شرایط جوی خاص است و بدون آن‌ها هرگز طوفانی رخ نمی‌دهد و یا گرمای هوا شرایطی خاص را می‌طلبد و بدون آن‌ها هرگز موجود نمی‌شود. همان‌طور که سلامتی و یا بیماری در بدن نیز هرکدام شرایطی خاص دارند که بدون آن‌ها موجود نیستند به‌صورت کلی خوب که بنگریم تمام موجودات مادی پیرامون ما این‌گونه اند و همه نیازمند به برخی شرایط و علل هستند حال آیا می‌توان چنین موجوداتی را بی‌نیاز تصور کرد؟ پاسخ کاملاً روشن است؛ نیازمندی در حاق ذات ممکن‌الوجود حضور دارد و اساس ممکن‌الوجود چیزی جز موجود نیازمند نیست موجودی که درگیر، وابسته، مشروط، مقید و نیازمند به‌شرط یا شرایطی است که وجود او را تأمین می‌کنند بنابراین هرکجا که موجودی ممکن‌الوجود داریم در حقیقت با موجودی نیازمند مواجه هستیم و هرگز نمی‌توانیم نیازمندی را از یک موجود ممکن سلب کنیم مگر اینکه موجود ممکن تبدیل به موجودی واجب گردد.
نتیجه
خلاصه این مقاله را می‌توان در استدلال ذیل بیان نمود:
صغرا: اگر ممکن‌الوجود نیازمند به هیچ‌چیزی نباشد آنگاه واجب‌الوجود خواهد شد.
کبرا: اما ممکن‌الوجود واجب‌الوجود نیست و الا تناقض رخ می‌دهد
نتیجه: بنابراین ممکن‌الوجودی موجودی نیازمند است.[1]
[1] برای مطالعه بیشتر، ر.ک: آموز فلسفه آیت الله مصباح یزدی
مطالب مرتبط
عدم امکان دور عدم امکان تسلسل (1) عدم امکان تسلسل (2) عدم امکان ختم به ممکن‌الوجود برهان امکان و وجوب برهان امکان و وجوب در قرآن اثبات وجود واجب‌الوجود نه صفات واجب‌الوجود واجب‌الوجود موجودی بی‌نیاز تنها موجود بی‌نیاز ختم همه نیازمندی‌ها به موجود بی‌نیاز نیازمندی ممکن‌الوجود در حدوث و بقا تعریف ممکن‌الوجود تعریف واجب‌الوجود تفسیر جهان خارج با تقسیم ممکن و واجب عدم اجتماع وجوب و امکان در موجودات عالم عدم امکان واجب و ممکن نبودن موجودات عالم عدم امکان واجب‌الوجود بودن تمام موجودات خارجی روابط دوری و تسلسلی بین ممکنات
